Mógoki - jak pracować z dziećmi nad wytrwałością
Pięć lat temu rozpoczęliśmy w ROM-E Metis w Katowicach implementację drugiego modułu Projektu Bohaterskiej Wyobraźni (Heroic Imagination Project – HIP). Ten moduł - zatytułowany Jak skutecznie motywować? Kształtowanie nastawienia rozwojowego – był pierwotnie adresowany do uczennic i uczniów gimnazjów, a po reformie systemu edukacji w 2017 roku – wydał się nam odpowiedni dla klas siódmych i ósmych szkoły podstawowej.
Informacje zwrotne od nauczycieli zaangażowanych w realizację tego modułu oraz własne doświadczenia w realizacji scenariuszy zajęć z uczniami zainspirowały nas do stworzenia projektu pt. Mógoki – jak pracować z dziećmi nad wytrwałością.
Okazało się bowiem, że kluczowe dla osiągnięć szkolnych elementy wspomnianego nastawienia (mindset) są tworzone już podczas pierwszych lat nauki szkolnej. Elementy tego monologu dotyczące: zdolności, wysiłku i wytrwałości, podejmowania wyzwań i przyjmowania krytyki, mają bezpośrednie przełożenie na struktury motywacyjne dziecka, a tym samym sukces w edukacji.
Co to jest nastawienie?
W prezentowanym programie kluczowym terminem jest pojęcie nastawienia (mindset), które oznacza wyobrażenia albo wewnętrzną opowieść (monolog) osoby o tym, kim jest i co może osiągnąć. Przekonanie, że poziom inteligencji (podawany jako IQ - wynik testu inteligencji), osobowość, zdolności itp. są ustalone raz na zawsze, to tzw. nastawienie na trwałość (fixed mindset). Jego przeciwieństwem jest nastawienie na rozwój (growth mindset), w którym te wszystkie cechy są elementami podlegającymi ciągłym zmianom – można je doskonalić poprzez wysiłek i pracę.
Budowanie nastawienia i wytrwałości u dzieci
Dorośli bardzo często przypisują poziomowi inteligencji podstawową siłę sprawczą i nadzwyczajną wartość w odnoszeniu sukcesów. Niejednokrotnie pozbawiają w ten sposób dzieci – od najmłodszych lat – szansy na osiąganie wysokich wyników zarówno w szkole, jak również w innych dziedzinach życia. Przekonanie, że tylko inteligencja wystarczy, aby osiągać pożądane rezultaty swoich działań, blokuje rozwój dzieci. Brzmi drastycznie? Bo tak jest – doniesienia z dziedziny psychologii motywacji dobitnie pokazują, że taka postawa dorosłych nie docenia, a czasem nawet wręcz pomija wartość systematycznej pracy i wytrwałości w osiąganiu sukcesów. Kształtuje w dzieciach nastawienie na trwałość – np. w obliczu trudności tendencję do wycofywania się. Jednak poprzez zmianę przekonań, określone interwencje i sposób udzielania informacji zwrotnej, można ten proces odwrócić, a tym samym stać się twórczym asystentem rozwoju dzieci.
Budowanie u dziecka nastawienia na rozwój jest bardzo istotne, determinuje bowiem podejście do rzeczywistości i postrzegania siebie. Jak mówi Carol Dweck: Jeśli dostajesz ocenę opisową, która brzmi Jeszcze nie umiesz, musisz ćwiczyć, otwierają się przed tobą drzwi do przyszłości, jesteś na drodze do sukcesu.
Nagradzanie i chwalenie dzieci za inteligencję i talent - zamiast doceniania zaangażowania, wysiłku i wytrwałości - paradoksalnie pozbawia je poczucia sprawstwa. Jednocześnie nie buduje w nich motywacji wewnętrznej, zamiast tego często kształtuje obsesję na punkcie zdobywania dobrych ocen i nagród. Poprzez ciągłe ocenianie wspieramy u dzieci tendencje do porównywania się z innymi oraz ucieczkowe podejście do trudności. Tymczasem właśnie doświadczanie przez dzieci trudności, wysiłku i popełnianie błędów uczy myślenia, angażuje w podjęte działania, a w konsekwencji wzmacnia odporność, rozwija wytrwałość i otwiera drogę do myślenia: Jeżeli jeszcze nad tym popracuję, to osiągnę swój cel.
O programie
Wszystkie opisane refleksje, doniesienia naukowe i obserwacje zaowocowały pomysłem skonstruowania projektu interwencji kształtującej i wzmacniającej nastawienie rozwojowe u dzieci z klas I-III (z możliwością wykorzystania jej również w edukacji przedszkolnej w grupach sześciolatków).
Zaprosiliśmy do współpracy Annę Smak-Drewniak – edukatorkę artystyczną i arteterapeutkę, która napisała i zilustrowała opowiadanie pt. Mógoki. O tym, że warto być wytrwałym oraz dr n. hum. Agnieszkę Leszcz-Krysiak, która opracowała na bazie tego opowiadania scenariusze zajęć lekcyjnych.
Adresaci
Projekt jest adresowany do nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej. Jego wdrażanie przewiduje szkolenia, w trakcie których zainteresowani nauczyciele będą mieli sposobność rozpoznania własnego nastawienia, poszerzania elementów nastawienia rozwojowego oraz doskonalenia umiejętności budowania tego nastawienia u dzieci z wykorzystaniem scenariuszy i siły opowieści o Mógokach.
Program cyklu
Szkolenie składa się z trzech spotkań seminaryjno-warsztatowych – w sumie 15 godzin dydaktycznych.
Tematyka szkolenia obejmuje następujące zagadnienia:
Część pierwsza:
- wprowadzenie pojęcia nastawienie;
- doświadczenia własne, autodiagnoza nastawienia;
- nastawienie rozwojowe i sposoby budowania wytrwałości u dzieci.
Pomiędzy częścią 1 i 2 zadanie domowe: lektura opowieści o Mógokach.
Część druga:
- przegląd badań z zakresu psychologii motywacji oraz neuroplastyczności mózgu;
- tworzenie informacji zwrotnych kształtujących nastawienie rozwojowe;
- konstruowanie rozwiązań w zakresie promowania i kształtowania nastawienia rozwojowego w szkole.
Pomiędzy częścią 2 i 3 zadanie domowe: lektura i analiza Inspiratorium.
Część trzecia:
- elementy treningu wytrwałości (w oparciu o scenariusze zajęć z dziećmi);
- współpraca z rodzicami;
- moja wizja implementacji programu w macierzystej placówce.
Koszt udziału
Oferujemy dwie formy szkolenia:
- w Metisie (wg kalendarza szkoleń) – zapisy indywidualne
Koszt udziału w całości szkolenia wynosi: 130 zł od osoby - w Państwa Placówce – szkolenie dla zespołu nauczycieli edukacji
wczesnoszkolnej, pedagoga i psychologa szkolnego zatrudnianych w tejże
Placówce
Koszt udziału całej grupy (max 15 osób) wynosi: 1500 zł
W każdym przypadku cena szkolenia obejmuje następujące materiały:
- Mógoki. O tym, że warto być wytrwałym – opowieść dla dzieci, napisana i zilustrowana przez Annę Smak-Drewniak;
- Inspiratorium. Jak pracować z dziećmi nad wytrwałością – zbiór scenariuszy zajęć lekcyjnych do realizacji podczas wspólnego czytania opowieści o Mógokach;
- materiały szkoleniowe;
- zaświadczenie o udziale w formie doskonalenia zawodowego (15 godzin dydaktycznych).
Prowadzący
Krystyna Szczęsna-Witkowska
Tomasz Wojtasik
dr. n. hum. Agnieszka Leszcz-Krysiak
Terminy spotkań: 9, 16 i 23 maja 2024 r. w godz. 15:00 – 19:00
Miejsce: ROM-E Metis w Katowicach
Kontakt z organizatorami:
Krystyna Szczęsna-Witkowska
Tomasz Wojtasik
tel.: 32 209 53 12 lub 14 wew. 124 lub 112
e-mail: lub