https://kreatywnemaluchy.pl/331-KLASYCZNE

Gra Kwadrylion z serii Smart Games (oryg. Quadrillion) to 4 kwadratowe magnetyczne płytki i 12 kolorowych klocków, z których każdy składa się z innej liczby kulek. Co ma wspólnego z metodą eksperymentu?

Jednym z zadań szkoły, przede wszystkim szkoły podstawowej, jest przygotowanie uczniów do naukowego poznawania świata, rozwijanie umiejętności logicznego i przestrzennego myślenia oraz wykorzystywania myślenia matematycznego w rozwiązywaniu problemów. Z licznych badań wynika, że kształtowanie się postaw szkolnych i zainteresowanie nauką rozwija się u uczniów do 14-go roku życia [1]. Co zrobić, aby dobrze wykorzystać ten kluczowy okres rozwojowy? Jak zachęcić, a nie zniechęcić, uczniów do rozwijania swojego potencjału? Bawić się!

Kwadrylion jest doskonałą propozycją przydatną w rozwijaniu postawy badawczej i kompetencji kluczowych, w szczególności kompetencji matematycznych i umiejętności uczenia się, a przy okazji umiejętności porozumiewania się (w języku ojczystym i językach obcych), kompetencji społecznych i częściowo inicjatywności. Poza rozwijaniem umiejętności badawczych Kwadrylion wyrabia nawyk skupiania uwagi na wykonywanym zadaniu, który jest istotnym czynnikiem wpływającym na sukcesy edukacyjne uczniów.

Reguły gry są bardzo proste. Do wyboru mamy 80 propozycji układu płytek wraz z podaniem prawidłowego ułożenia kilku klocków. Zadanie polega na ułożeniu pozostałych klocków. Jak można się domyślić zadania są o zróżnicowanym stopniu trudności: starter, junior, expert, master i wizard. Im wyższy poziom trudności tym mniej klocków, których ułożenie jest nam znane przed rozpoczęciem rozwiązywania zadania. W zadaniach z poziomu junior mamy do ułożenia tylko 3 - 4 klocki, natomiast w zadaniach z poziomu wizard znamy ułożenie tylko jednego lub żadnego klocka.

Zasadniczo gra jest przeznaczona dla jednego gracza, co wcale nie przeszkadza w jej wykorzystaniu w pracy z grupą uczniów. Jak to zrobić? Poniżej kilka propozycji wykorzystania gry Kwadrylion:

1. Wybieramy/losujemy zadanie do wykonania – to nasz problem badawczy: W jaki sposób dopasować wszystkie klocki, aby wypełnić pola na płytkach magnetycznych? Przed ułożeniem każdego kolejnego klocka stawiamy hipotezę związaną z miejscem danego klocka na płytkach. Hipoteza to naukowo uzasadnione przypuszczenie, zatem zachęcamy uczniów do uzasadnienia przypuszczenia, dlaczego ich zdaniem, klocek należy położyć w danym miejscu. Początkowo ten etap gry może sprawiać pewne trudności, a uczniowie chętniej będą pracowali metodą prób i błędów, czyli pasuje lub nie. Po kilku rozgrywkach przed położeniem kolejnych klocków możemy dokonywać analizy konsekwencji danego ruchu, np. położenie klocka spowoduje pozostawienie wolnego oczka na płytce, co uniemożliwi ułożenie pozostałych klocków, dany ruch zablokuje inny ruch itp. W ten sposób doprecyzowujemy hipotezę – w danym miejscu możemy położyć ten lub ten klocek, ponieważ ... (przewidywanie będące wynikiem analizy opartej na umiejętności logicznego i przestrzennego myślenia). Położenie klocka to weryfikacja hipotezy. Jeśli pasuje – nasza hipoteza została potwierdzona. Jeśli nie – hipoteza została sfalsyfikowana, zatem należy ją odrzucić i postawić nową. Taką zabawę można prowadzić z większą grupą uczniów. Ważne, aby każdy z nich dobrze widział planszę. Przed każdym kolejnym ruchem uczniowie dyskutują podając argumenty przemawiające za tym, żeby dany klocek umieścić w danym miejscu. Uczeń, który swoimi argumentami przekona grupę umieszcza klocek w proponowanym przez siebie miejscu. Możemy w dowolny sposób punktować prawidłowe przewidywania uczniów dotyczące ułożenia poszczególnych klocków. Ten wariant gry nie ma charakteru rywalizacyjnego, wskazane jest słowne nagradzanie dobrych argumentów i przewidywań. Wykonanie zadania jest rezultatem wysiłku zespołowego.
2. Uczniowie indywidualnie losują numer zadania do wykonania. Podczas jego wykonywania mogą prosić o wskazówki: sprawdzenie czy konkretny klocek leży na właściwym miejscu lub podanie, gdzie konkretny klocek ma zostać położony. Przed rozpoczęciem gry można się umówić na rodzaj i liczbę podpowiedzi. Można także tworzyć ranking graczy biorąc pod uwagę ile podpowiedzi było potrzebnych do wykonania zadania.
3. Uczniowie, indywidualnie lub w dwu-, trzyosobowych zespołach, losują numer zadania do wykonania. Mierzymy czas wykonania zadania.
4. Uczniowie, indywidualnie lub w zespołach, poszukują takiego układu klocków, którego nie zawiera dołączona do gry instrukcja. W tym celu wybierają dowolny układ płytek, następnie układają wszystkie klocki, po czym sprawdzają czy dany układ znajduje się w propozycjach producenta gry, który zapewnia, że możliwych układów jest znacznie więcej od zaproponowanych 80. Jeśli odkryjecie nowy układ koniecznie napiszcie o tym do nas!
5. Zainteresowanym informatyką i programowaniem proponujemy odkrycie algorytmu tej gry.

Każda rozgrywka to eksperyment. Bawcie się rozwiązując kolejne problemy badawcze, stawiając i weryfikując hipotezy. Odkrywajcie nowe rozwiązania.

Życzymy wielu ekscytujących wrażeń z Kwadrylionem! Podzielcie się nimi z nami!

Grażyna i Sonia

[1] Science Education in Europe: Critical Reflections. A Report to the Nuffield Foundation Jonathan Osborne, Justin Dillon, King's College London, January 2008