Światowy Dzień Ziemi

Dzień Ziemi to nazwa akcji prowadzonych corocznie wiosną, których celem jest promowanie postaw ekologicznych w społeczeństwie. Organizatorzy Dnia Ziemi chcą uświadomić politykom i obywatelom jak kruchy jest ekosystem planety ludzi. Na obchody składa się zwykle wiele wydarzeń organizowanych przez różnorodne instytucje.

Pierwszy Dzień Ziemi miał miejsce 22 kwietnia 1970 roku w USA, a jego idea narodziła się już rok wcześniej, podczas konferencji UNESCO poświęconej środowisku naturalnemu. Wypromował je Gaylord Nelson – amerykański senator wspierający ochronę środowiska. Dzięki niemu obchody pierwszego święta przyjęły postać zbiorowego wystąpienia Amerykanów przeciwko postępującej degradacji środowiska przyrodniczego. Uroczystościom towarzyszył niespotykany wcześniej entuzjazm.
W ulicznych paradach wzięło udział 20 mln osób. Dziesięć tysięcy szkół, dwa tysiące uniwersytetów, a nawet Kongres Stanów Zjednoczonych zawiesiły w tym dniu swoją działalność. Te masowe wystąpienia miały uświadomić społeczeństwu i władzom, jakie zagrożenia niesie za sobą rabunkowa eksploatacja naturalnych zasobów Ziemi.

W tym roku już po raz 38 na świecie i 18 w Polsce odbędą się obchody Światowego Dnia Ziemi. 22 kwietnia ponad 200 mln osób z 140 krajów weźmie udział w tej corocznej, organizowanej wiosną, imprezie, której celem jest promowanie postaw ekologicznych w społeczeństwie. Tegoroczne obchody są początkiem dwuletniej kampanii "Zielone pokolenie", której finał uświetni czterdziesty Światowy Dzień Ziemi w 2010 roku.

W Polsce Dzień Ziemi obchodzony będzie pod hasłem "Ziemia odzyskana" i poruszy przede wszystkim kwestie recyklingu i gospodarki odpadami. Organizatorzy uważają, bowiem, że brak ustaleń w tej dziedzinie oraz niedostateczna wiedza społeczeństwa to jeden z najpoważniejszych problemów, trapiących nasz kraj. Wokół tego zagadnienia koncentrować się będą wydarzenia tegorocznego święta w Polsce: sesje i konferencje popularnonaukowe, konkursy, wystawy i finałowy festyn – 26 kwietnia 2009 r. na Polu Mokotowskim w Warszawie organizowane przez Fundację Ośrodka Edukacji Ekologicznej.

Zła gospodarka odpadami, a co z tego wynika mały udział recyklingu w produkcji powoduje większe zużycie surowców naturalnych i energii, co z kolei ma wpływ na zmiany klimatyczne. Klimat zmieniał się i nadal będzie się zmieniać z przyczyn naturalnych. Jest to jednak tylko częściowe wytłumaczenie obecnego ocieplenia. Zdaniem większości naukowców powodem jest rosnące stężenie gazów cieplarnianych spowodowanych działalnością człowieka. Najbardziej skutki tych zmian odczuwają Kraje Południa poprzez nawiedzające je klęski żywiołowe, z których skutkami nie potrafi sobie poradzić ich słabo rozwinięta infrastruktura. W konsekwencji powoduje to pogłębiająca się nierówność w ochronie zdrowia i dostępie do dóbr takich jak jedzenie i woda pitna, co rażąco zaprzecza postulatom powszechności praw człowieka.
Ochrona klimatu jest ważną dziedziną nie tylko dla Polski, ale dla całego świata. Zmiany klimatyczne stanowią jedno z najważniejszych zagadnień globalnych. Wiele osób, instytucji i organizacji podejmuje wyzwania, by świadomość ekologiczna kierunkowała działania człowieka, na co dzień. Jedną z nich jest Polska Akcja Humanitarna, która propaguje w szkołach program "Szkoła Globalna". Program ten uświadamia uczniom jak ogromne znaczenie ma zachowanie każdego z nas. Dbanie o najbliższe środowisko powinno stać się nawykiem, choćby poprzez tak proste czynności jak segregacja śmieci, oszczędność energii elektrycznej (wyłączanie zbędnego oświetlenia, zakup energooszczędnych żarówek i sprzętu AGD, nie pozostawianie odbiorników radiowych i telewizyjnych w stanie czuwania), oszczędzanie zużycia wody w gospodarstwach domowych, oddawanie zużytych baterii czy elektrośmieci do przeznaczonych do tego celu punktów zbiórki.

Dzień Ziemi obchodzony w szkołach nie powinien sprowadzać się tylko do wykonanie przez uczniów gazetek okolicznościowych i do udziału w apelu szkolnym czy akademii. W dobie globalizacji szkoły maja do odegrania ważną role w uświadamianiu młodemu pokoleniu jak nawet niewielka zmiana codziennych nawyków i funkcjonowania instytucji i gospodarstw domowych może oddziaływać na nasze wydatki a równocześnie na życie ludzi w krajach Południa. Przykładem dobrej praktyki mogą być niektóre szkoły posiadające Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie, np. w Szkole Podstawowej nr 8 im. Adama Mickiewicza w Żorach postawiono na działania proekologiczne; zrealizowano projekt "Szkoła przyjazna dla środowiska" w wyniku, którego zlikwidowano dzikie wysypisko śmieci, urządzono ekoplacyk wyposażony w cześć rekreacyjną oraz pojemniki do segregacji śmieci i kompostownik. Szkoleniami i monitoringiem w zakresie tego programu objęto wszystkich uczniów szkoły i ich rodziców, co wpłynęło na to, że większość rodzin segreguje odpady.

Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 7 w Mikołowie w ramach zajęć ekologicznych mieli zajęcia w Śląskim Ogrodzie Botanicznym, brali udział w seminarium "Bliżej natury, bliżej ogrodu, bliżej człowieka" oraz realizowali projekt "Plantacje roślin energetycznych szansą dla rolnictwa – posadź roślinę chronioną" – w efekcie zadrzewiono i zakrzewiono tereny w otoczeniu szkoły.

Działania te świadczą o tym, że "dla chcącego nic trudnego". Zachęcamy nauczycieli do pisania i realizowania projektów z zakresu ochrony środowiska, które – zwłaszcza w naszym regionie – są szczególnie potrzebne. Uważam, że nawet drobna poprawa może być początkiem systemowych działań zmieniających złe nawyki. Warto zainteresować się programami Centrum Edukacji Obywatelskiej czy Polskiej Akcji Humanitarnej. Instytucje te, wspierając szkoły realizujące ich programy, oferują ciekawe materiały, które udostępniają nauczycielom, organizują również szkolenia.

Konsultanci Regionalnego Ośrodka Metodyczno-Edukacyjnego Metis służą pomocą nauczycielom w zakresie pisania projektów edukacyjnych, konstruowania programów i aktywizowania uczniów w kierunku pozytywnego spożytkowania ich energii.

Sonia Gogulla
Konsultant ROM-E Metis