Czytanie ekstensywne

Czytanie ekstensywne to metoda edukacji językowej polegająca na całościowym zrozumieniu tekstu oraz poznawaniu słownictwa i struktur językowych w naturalnym kontekście, jaki stanowią opowiadania czy powieści, zarówno w formie lektur uproszczonych, jak i w ich regularnych formatach. Jego gorącym propagatorem jest profesor Stephen Krashen, amerykański lingwista, który uważa czytanie ekstensywne za najpotężniejsze narzędzie, jakim dysponują nauczyciele języków.

Nazywane jest również czytaniem dla przyjemności – to ona jest głównym kryterium doboru lektury i gwarantem korzyści płynących z czytania w języku obcym. Kryterium to automatycznie zakłada wolność wyboru – każdy uczący się ma prawo wyboru takiej lektury, która będzie odpowiadała jego pasjom i zainteresowaniom. Równie ważnym kryterium jest wiek czytelnika, który określa zakres jego rozwoju kognitywnego i emocjonalnego, będących wyznacznikiem możliwości intelektualnych i psychicznych umożliwiających pełne zrozumienie motywów działań postaci i wątku wybranej książki. Kolejnym kryterium jest poziom językowy ucznia. Reguła "do pięciu nowych wyrazów na stronę książki" pomaga mu wybrać właściwy poziom lektury. Zbyt prosty tekst nie daje uczniowi poczucia osiągnięcia założonego celu, zbyt trudny zniechęca i może podważyć wiarę we własne możliwości językowe.

Korzyści płynące z czytania ekstensywnego wiążą się nie tylko z rozwojem językowym. Coraz częściej wydawnictwa umieszczają na okładkach lektur uproszczonych napis "Life skills" ("Umiejętności życiowe"). To te, które Światowa Organizacja Zdrowia zebrała w trzech makroobszarach – dotyczą one naszej sfery emocjonalnej, rozwoju społecznego i poznawczego. Taki napis to znak, że w książce znajdują się specjalnie zaprojektowane ćwiczenia, dzięki którym czytelnik może rozwijać inteligencję intrapersonalną, uczyć się empatii, radzenia sobie ze stresem, podejmowania decyzji czy też nawiązywania i podtrzymywania relacji rówieśniczych.

Dossier kulturowe będące integralną częścią wielu lektur pozwala nauczycielom pracującym metodą CLIL (Content and Language Integrated Learning czyli zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe) na wykorzystanie tego, co przeczytał uczeń, również na lekcji geografii, historii czy biologii.

Ponadto podział lektur na poziomy trudności odpowiadające kryteriom Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego oraz popularnym systemom egzaminacyjnym związanym z danym językiem (FCE, CAE, UCLES, DELF, DELE, FIT, CILS) sprawia, że mogą być wykorzystane w przygotowaniu ucznia do egzaminów certyfikacyjnych.

Czytanie ekstensywne jest również świetnym pomysłem na lekcje języka polskiego czy godziny wychowawcze, a także, poprzez rozmowy o lekturze, na lepsze poznanie ucznia, co z kolei przekłada się na możliwość budowania dobrych relacji.