10 września - Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom

10 września – Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom – "Chronić życie, odnawiać nadzieję"

Samobójstwo jest ważnym problemem społecznym, może dotknąć każdą rodzinę czy placówkę. W skali światowej życie odbiera sobie codziennie około 2000 ludzi. Samobójstwo jest jedną z trzech najważniejszych przyczyn śmierci młodych ludzi (15 – 34 lata). Badania (USA) pokazują że 12% dzieci w wieku 6 - 12 lat i 53% młodzieży w wieku 13 - 19 lat ma myśli samobójcze. Najwyższy współczynnik samobójstwa dotyczy osób w wieku 19 - 23 lata.

Zachowania samobójcze obejmują zjawiska od myśli samobójczych poprzez groźby samobójcze, próby samobójcze do samobójstw dokonanych. Przyczyny tych zachowań są złożone. Mają tutaj znaczenie wzajemne relacje pomiędzy czynnikami biologicznymi, genetycznymi, psychologicznymi, socjalnymi, religijnymi i środowiskowymi. Trudno jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną danej próby samobójczej czy samobójstwa. Każda taka sytuacja jest sytuacją złożoną i bardzo indywidualną, którą należy rozpatrywać bardzo jednostkowo.

Cechy samobójstw ludzi młodych różnią się znacznie od samobójstw osób dorosłych. Samobójstwa nieletnich mogą mieć podłoże romantyczne i idealistyczne. Mogą być efektem impulsu, porywu gniewu, irytacji czy niskiej samooceny. W dzieciństwie i we wczesnych latach dojrzewania największą rolę odgrywają problemy rodzinne, szkolne oraz konflikty rówieśnicze. W późniejszych latach najbardziej istotne są skutki poważnych zaburzeń psychicznych.

Próby samobójcze i samobójstwa to problem, który przez lata obrósł w wiele mitów i przekłamań. Warto znać kilka z nich:

"Lepiej nie rozmawiajmy o próbie samobójczej, bo jeszcze to może spowodować kolejne próby"

Nie jest to prawda. Zwykle rozmowa z kimś na ten temat przynosi ulgę, daje czas by znowu zapanować nad sytuacją

"Jeśli ktoś mówi o samobójstwie to pewnie go nie popełni, to tylko taka demonstracja"

Duża liczba osób, które popełniły samobójstwo mówiła o tym lub w inny sposób zdradzała takie zamiary.

"Trzeba być niemądrym, by próbować się zabić"

Według wielu ludzi samobójstwo jest aktem nieracjonalnym. Większość samobójstw z punkty widzenia popełniających je osób jest jak najbardziej racjonalne. Samobójcy nie są osobami niespełna rozumu. Tylko niewielu z nich to osoby szalone. Większość z nich to normalni ludzie, ale przygnębieni, samotni, bezradni, głęboko zranieni, rozczarowani.

"Jak się powiesił ojciec, to dziecko też ma większą skłonność myślenia o samobójstwie"

Samobójstwo nie jest też skłonnością rodzinną, dziedziczną. Zdarza się, że samobójstwo popełnia więcej niż jedna osoba w rodzinie, ale nie jest to sprawa dziedziczności.

Na co powinniśmy zwrócić uwagę w pracy z dziećmi i młodzieżą?

Bardzo niebezpieczne są nagłaśniane w mediach przypadki samobójstw osób sławnych, idoli młodzieżowych. Może to powodować silniejsze zabsorbowanie śmiercią, mniejszy lęk przed nią i większą akceptację takich zachowań a także zwiększyć ryzyko popełnienia próby samobójczej. Taka sytuacja zawsze wymaga wsparcia osób dorosłych. Należy odczarować myślenie, nie gloryfikować śmierci, porozmawiać o emocjach, jakie to zdarzenie w nich wywołało. Wielu z nas dorosłych ma wiele obaw i lęków w kontakcie z młodymi ludźmi, którzy w jakikolwiek sposób zetknęli się z próbą samobójczą czy samobójstwem. Otwierając problem nie robimy młodym ludziom krzywdy. Bycie z nimi, rozmowa oswaja leki, zmniejsza napięcie pozwala podjąć próbę wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.

Zespół Pracowni Wychowania
ROM-E Metis w Katowicach

Wszystkich tych z państwa, którzy chcieliby szerzej zapoznać się z tematyką związaną z samobójstwami i interwencją kryzysową w szkole zapraszamy 8 grudnia 2010 r. na I REGIONALNĄ KONFERENCJĘ "INTERWENCJA KRYZYSOWA W SZKOLE". Więcej informacji wkrótce na stronie internetowej ośrodka lub koordynatorów – Wiolety Baraniak, Beaty Birnbach – ROM-E Metis, Pracowania Wychowania, tel. 32 209 53 12 wew. 102

Opracowanie na podstawie:
"Zachowania samobójcze – szkoła bezradna?" Materiały szkoleniowe Instytutu Badań w Oświacie, wydawnictwo Fraszka Edukacyjna Gichard K. James, Burl E. Gilliland Parpa Warszawa 2008

Zobacz także:

Myśli suicydalne i próby samobójcze na różnych etapach rozwojowych